Tου Πανοσιολογιότατου Αρχιμανδρίτου Ζαχαρία της Ιεράς μονή Αγίου Ιωάννη του Προδόμου Essex
Ὅπως μαρτυρεῖ ὁ ἅγιος Σωφρόνιος, ἡ παρατεταμένη προσευχὴ τῆς μετανοίας μὲ τὸν ἅγιο πόνο τοῦ αὐτομίσους καὶ τὴν ἔντονη δίψα γιὰ τὸν Θεό, «γίνεται ὅμοια μὲ ὁρμητικὴ φλόγα»[1]. Βοηθᾶ τὸν ἄνθρωπο νὰ ἀπεκδυθεῖ τὰ πάθη καὶ νὰ ἐλευθερωθεῖ ἀπὸ κάθε προσκόλληση στὸν κόσμο αὐτόν, ἀκόμη καὶ στὴν ἴδια τὴ ζωή του. Ἐμπνεόμενος ἀπὸ τὸ διπλὸ αὐτὸ βίωμα – τοῦ σκότους τοῦ θανάτου ποὺ φέρει μέσα του καὶ τῆς ἐλπίδας πρὸς τὸν Σωτήρα Θεό, τοῦ Ὁποίου τὴν ἁγιότητα καὶ τὸ κάλλος διορᾶ – ζεῖ τὸν «ἅδη τῆς μετανοίας» του καὶ βυθίζεται σὲ πλῆθος «καυτῶν δακρύων»[2], ποὺ καθαρίζουν τὸν νοῦ ἀπὸ τὶς ἐμπαθεῖς εἰκόνες. Στὴ βαθειὰ ταπείνωση τῆς καταστάσεως αὐτῆς, κατὰ τὴν ὁποία ὁ μετανοῶν ἄνθρωπος δὲν τολμᾶ κἂν νὰ θεωρήσει τὸν ἑαυτό του ἄξιο ὁποιασδήποτε ἐπισκέψεως ἄνωθεν, ἔρχεται ἡ στιγμὴ τῆς εὐδοκίας τοῦ Θεοῦ καὶ τὸ πνεῦμα του ἀποσπᾶται ἀπὸ τὸν κόσμο αὐτὸν καὶ μεταφέρεται στὴν αἰωνιότητα. Αὐτὴ εἶναι ἡ φοβερὴ στιγμὴ τῆς ἁρπαγῆς καὶ ἡ εἴσοδος τοῦ ἀνθρώπου στὸν κόσμο τοῦ Θείου Φωτός, ἡ ἐμπειρία τῆς αἰωνιότητας. Τὸ αὐτομίσος – τὸ ὁποῖο ἀποτελεῖ ἔκφραση τῆς τέλειας ἀγάπης τοῦ ἀνθρώπου πρὸς τὸν Θεὸ καὶ εἶναι ἰδιότητα τῆς ὑποστάσεώς του – ἑτοιμάζει τὴν ὁδὸ πρὸς τὸν θεῖο φωτισμὸ καὶ εἶναι τόσο ἀπαραίτητο, ὥστε, σύμφωνα μὲ τὸν ἅγιο Σωφρόνιο, χωρὶς αὐτομίσος ὁ Χριστὸς δὲν γνωρίζεται οὔτε «μᾶς ἀνοίγονται οἱ ἀτέρμονες ὁρίζοντες τῆς ἐντεταλμένης ἀγάπης»[3].
Τὴν ἀνεκλάλητη αὐτὴ στιγμὴ τῆς ἁρπαγῆς στὸν χῶρο τῆς φωτοφόρου ἀπειρότητας τοῦ Θεοῦ ὁ ἅγιος Σωφρόνιος περιγράφει μὲ τὶς λέξεις «θαῦμα» καὶ «πανηγύρι». Ἡ ἕνωση τοῦ πνεύματος τοῦ ἀνθρώπου μὲ τὸ Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ εἶναι πράγματι θαῦμα, μεγαλειωδέστερο ἀπὸ ἐκεῖνο τῆς δημιουργίας τοῦ κόσμου ἀπὸ τὸ μηδέν[4]. Κατὰ τὴ διάρκεια τοῦ ὑπερφυσικοῦ αὐτοῦ γεγονότος, μὲ παράδοξο τρόπο τὸ αὐτομίσος καὶ ὁ πόνος συνυφαίνονται μὲ τὴ θεία ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ, ὁ Ὁποῖος ἔρχεται γιὰ νὰ θεραπεύσει τὴν ψυχὴ ἀπὸ κάθε τραῦμα.
[1]. Ἀρχιμ. Σωφρονίου, Ὀψόμεθα τὸν Θεὸν καθώς ἐστι, Ἱ. Μ. Τιμίου Προδρόμου, Ἔσσεξ Ἀγγλίας 52010, σ. 39.
[2]. Ὅ.π., σ. 67.
[3]. Ὅ.π., σ. 195.
[4]. Βλ. Ἀρχιμ. Σωφρονίου, Περὶ Προσευχῆς, Ἱ. Μ. Τιμίου Προδρόμου, Ἔσσεξ Ἀγγλίας 32009, σσ. 60, 204.